Trong một phòng sạch đạt chuẩn GMP hoặc ISO 14644, mọi chi tiết dù nhỏ nhất đều phải được kiểm soát chặt chẽ. Tuy nhiên, một trong những hạng mục dễ bị xem nhẹ – nhưng lại ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả vận hành và kết quả kiểm định – chính là hệ thống chiếu sáng.
Không ít nhà máy dược rơi vào tình trạng: thi công xong mới phát hiện ánh sáng không đủ, bố trí sai kỹ thuật, hoặc tệ hơn là đèn không đạt yêu cầu phòng sạch dẫn đến... “rớt class” khi đánh giá.
Vậy làm sao để tránh những sai lầm này ngay từ giai đoạn thiết kế? Có những lỗi nào thường gặp khi triển khai hệ thống đèn trong phòng sạch? Và đâu là giải pháp phù hợp để đảm bảo ánh sáng vừa đạt chuẩn kỹ thuật, vừa an toàn, dễ bảo trì?
Bài viết dưới đây Thiết bị phòng sạch VCR sẽ chỉ ra 5 lỗi phổ biến nhất khi thiết kế đèn phòng sạch, đồng thời gợi ý cách khắc phục để giúp các doanh nghiệp – nhà thầu – kỹ sư chủ động hơn trong từng bước triển khai.

1. Không tính toán cường độ ánh sáng (Lux) theo từng khu vực

Không tính toán cường độ ánh sáng (Lux) theo từng khu vực

Một sai lầm rất thường gặp khi thiết kế hệ thống đèn cho phòng sạch là… bố trí theo cảm tính. Nhiều đơn vị chỉ đặt đèn “cho đủ sáng” hoặc “cho đẹp mắt” mà không đo lường hay tính toán cụ thể mức cường độ ánh sáng (Lux) cần thiết cho từng khu vực chức năng.
Điều này dẫn đến 2 tình huống phổ biến:
  • Thiếu sáng: Nhân viên thao tác không thấy rõ, ảnh hưởng đến độ chính xác khi cân mẫu, đóng gói, kiểm tra nhãn mác…
  • Thừa sáng: Ánh sáng quá mạnh gây chói mắt, mỏi mắt, đồng thời làm tăng nhiệt độ trong phòng – ảnh hưởng tới áp suất và dòng khí sạch.
Cường độ ánh sáng tiêu chuẩn theo từng khu vực trong phòng sạch dược phẩm:
Khu vực chức năng Cường độ ánh sáng khuyến nghị (Lux)
Phòng sản xuất chính 300 – 500 Lux
Phòng cân mẫu, kiểm nghiệm ≥ 750 Lux
Khu vực đóng gói, dán nhãn 500 – 750 Lux
Hành lang, khu phụ trợ 200 – 300 Lux
Không có con số chuẩn chung cho tất cả – vì mỗi khu vực có yêu cầu thao tác khác nhau. Phòng cân không thể dùng mức sáng như hành lang, và ngược lại.
Giải pháp đề xuất:
  • Luôn thực hiện tính toán chiếu sáng bằng phần mềm chuyên dụng như Dialux hoặc Relux.
  • Tư vấn kỹ với người vận hành và bộ phận QA để hiểu được mức Lux phù hợp với từng thao tác.
  • Kiểm tra lại Lux thực tế bằng lux kế trước khi nghiệm thu công trình.

Xem thêm: Những cân nhắc khi lựa chọn Đèn phòng sạch

2. Bố trí đèn không đều, tạo bóng – vùng sáng, vùng tối lộn xộn

Bố trí đèn không đều

Ngay cả khi đã chọn đúng loại đèn phòng sạch và công suất phù hợp, việc bố trí đèn sai cách vẫn có thể khiến hệ thống chiếu sáng không đạt chuẩn. Lỗi phổ biến nhất là ánh sáng không đều, dẫn tới vùng quá sáng – vùng quá tối, hoặc bóng đổ lên khu vực thao tác chính.
Điều này không chỉ gây khó khăn cho nhân viên trong quá trình làm việc mà còn có thể:
  • Gây ra nhầm lẫn thao tác khi quan sát sản phẩm, đặc biệt là kiểm tra màu sắc, nhãn mác, tem dán
  • Gây mỏi mắt, căng thẳng thị giác, làm giảm hiệu suất lao động
  • Làm mất tính đồng đều ánh sáng, dẫn đến kết quả kiểm tra Lux không đạt khi nghiệm thu ISO/GMP
  • Gây gián đoạn dòng khí sạch nếu bố trí đèn sai vị trí luồng thổi của FFU
Ví dụ lỗi thực tế thường gặp:
  • Lắp đèn quá xa nhau → ở giữa bị tối
  • Bố trí đèn sát tường, bỏ trống khu vực làm việc chính
  • Đèn lắp lệch về một bên → tạo vùng sáng không cân xứng
  • Đèn bị chắn bởi thiết bị (FFU, Pass Box, HVAC) → tạo bóng đổ
Giải pháp đề xuất:
  • Bố trí đèn theo dạng lưới đều (grid layout) theo diện tích và chiều cao trần
  • Đảm bảo đèn nằm trên vùng thao tác chính, tránh bị thiết bị che khuất
  • Nếu dùng FFU, cần phối hợp bố trí đèn lệch nhẹ để không ảnh hưởng luồng khí
  • Áp dụng phần mềm chiếu sáng (Dialux) để mô phỏng ánh sáng trước khi thi công
Ánh sáng không đều là nguyên nhân thầm lặng gây “rớt class” khi kiểm định phòng sạch – nhưng lại có thể xử lý dễ dàng nếu tính toán kỹ ngay từ đầu.

3. Sử dụng sai loại đèn hoặc đèn không đạt tiêu chuẩn phòng sạch

Sử dụng sai loại đèn hoặc đèn không đạt tiêu chuẩn

Một trong những lỗi nghiêm trọng nhất khi thiết kế hệ thống đèn cho phòng sạch là chọn sai chủng loại đèn, hoặc sử dụng đèn không đạt tiêu chuẩn kỹ thuật dành riêng cho môi trường sạch.
Nhiều nhà máy – vì muốn tiết kiệm chi phí hoặc chưa hiểu rõ yêu cầu – đã lắp đèn dân dụng, đèn LED rẻ tiền, hoặc đèn không có khả năng kín bụi, dẫn đến hậu quả:
  • Phát sinh bụi từ thân đèn, driver, khe hở → ảnh hưởng nghiêm trọng đến cấp độ sạch
  • Đèn tỏa nhiệt lớn → làm tăng nhiệt độ, phá vỡ cân bằng áp suất trong phòng
  • Chỉ số CRI thấp → quan sát sai màu thuốc, dễ gây nhầm lẫn sản phẩm
  • Không có IP65 → bụi, hơi ẩm, vi sinh dễ xâm nhập vào thiết bị chiếu sáng
  • Không dễ lau chùi, không kháng hóa chất → nhanh hỏng, khó bảo trì
Một số loại đèn không nên dùng trong phòng sạch:
  • Đèn huỳnh quang (sinh nhiệt, dễ vỡ, chứa thủy ngân)
  • Đèn âm trần thông thường (khe hở, không kín khí)
  • Đèn nổi dân dụng không có gioăng hoặc bảo vệ IP
  • Đèn LED không rõ nguồn gốc, không chứng nhận CO-CQ
Giải pháp đề xuất:
  • Sử dụng đèn LED panel chuyên dụng cho phòng sạch: kín khí, kháng bụi, độ hoàn màu cao, ánh sáng trắng 5000K–6500K
  • Ưu tiên các dòng đèn có chứng chỉ CO – CQ, đáp ứng tiêu chuẩn IP65, CRI ≥ 80, vật liệu vỏ dễ vệ sinh
  • Nếu cần đèn nổi, chọn đèn lắp nổi phòng sạch có gioăng kín khí
  • Với khu vực ẩm ướt hoặc dễ nhiễm khuẩn (như kho, phòng airlock), nên dùng máng đèn chống bụi – chống ẩm
VCR hiện đang cung cấp đầy đủ các loại đèn đạt chuẩn ISO 14644 & GMP-WHO cho phòng sạch dược phẩm – từ LED panel, máng đèn IP65, đèn khẩn cấp đến đèn lắp nổi.
Sản phẩm có sẵn kho, chứng chỉ đầy đủ, tư vấn kỹ thuật tận nơi.

4. Không đảm bảo kín khí khi lắp đặt

Không đảm bảo kín khí khi lắp đặt

Trong môi trường phòng sạch, đặc biệt là phòng sạch dược phẩm, yêu cầu về độ kín khí là vô cùng quan trọng. Tất cả các chi tiết lắp đặt – từ panel, cửa, thiết bị lọc… cho đến đèn chiếu sáng – đều phải được thiết kế và thi công sao cho không có khe hở, không rò rỉ áp suất, và không phát tán bụi thứ cấp.
Tuy nhiên, trong thực tế thi công, rất nhiều công trình gặp phải lỗi lắp đèn không kín khí, dẫn đến các hệ quả nghiêm trọng như:
  • Áp suất trong phòng không ổn định → dễ bị “rớt class” khi test ISO
  • Không khí bên ngoài lọt vào qua khe đèn → gây nhiễm chéo vi sinh
  • Đèn bị đọng nước, tích bụi trong khoang chứa → giảm tuổi thọ và phát sinh rủi ro
Một số lỗi lắp đặt kín khí thường gặp:
  • Khoét trần không đúng kích thước, lắp đèn không sát mép
  • Không sử dụng gioăng cao su hoặc gioăng không đạt chuẩn
  • Đèn chỉ được cố định bằng vít – không có khung ép hoặc ke chống rung
  • Dây điện đi hở qua thân đèn – không có ống luồn kín khí
Giải pháp đề xuất:
  • Sử dụng đèn chuyên dụng cho phòng sạch, có cấu tạo kín khí, thiết kế lắp âm trần vừa khít với tấm panel hoặc khung treo nổi có gioăng
  • Khi lắp đặt:
  • Dùng gioăng silicon/EPDM chuyên dụng để bịt kín xung quanh đèn
  • Nếu lắp nổi, phải có khung nhôm định hình + đệm cao su ép chặt
  • Luồng dây điện nên đi trong ống ghen kín bụi, chôn ngầm hoặc cố định bằng đầu nối chuyên dụng
  • Nghiệm thu kỹ bằng cách kiểm tra áp suất phòng trước và sau khi lắp đèn
Một phòng sạch dù có FFU, AHU đắt tiền đến mấy – nếu đèn bị hở, phòng vẫn sẽ “rớt class” khi test ISO 14644.

5. Hệ thống điện thiếu an toàn – khó bảo trì

Hệ thống điện thiếu an toàn khó bảo trì

Một hệ thống đèn phòng sạch đạt chuẩn không chỉ cần ánh sáng đủ và đèn đúng loại, mà còn phải có thiết kế điện hợp lý, an toàn và dễ bảo trì. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều công trình thi công hệ thống chiếu sáng theo kiểu “lắp xong là xong”, không hề tính đến:
  • Khả năng thay thế bóng đèn sau vài năm sử dụng
  • Khả năng nâng cấp khi cần đổi loại đèn hoặc thay đổi layout
  • An toàn cháy nổ, nhiễu điện hoặc sự cố ngắt mạch
Kết quả là khi một đèn bị lỗi – cả hệ thống bị ảnh hưởng. Khi cần bảo trì – phải tháo gỡ cả trần hoặc dây điện chạy lằng nhằng, không có sơ đồ gì để tra cứu.
Những lỗi phổ biến trong hệ thống điện đèn phòng sạch:
  • Không chia vùng chiếu sáng: Tất cả đèn bật/tắt cùng lúc, không thể điều khiển linh hoạt
  • Đi dây nổi hoặc không có ống ghen kín bụi: Vi phạm tiêu chuẩn sạch, tăng nguy cơ rò rỉ
  • Không có sơ đồ điện rõ ràng: Khi cần sửa chữa hoặc mở rộng, mất nhiều thời gian truy vết
  • Thiết bị đóng ngắt đặt sai vị trí: Công tắc nằm trong phòng sạch thay vì ngoài airlock
  • Không tính toán công suất tải: Dẫn đến cháy nguồn, giảm tuổi thọ hệ thống
Giải pháp đề xuất:
  • Thiết kế sơ đồ điện chi tiết từ đầu, phân vùng theo từng khu vực (sản xuất – cân mẫu – hành lang – airlock…)
  • Tích hợp công tắc, cảm biến, timer ở các vị trí thuận tiện, tránh phải vào phòng chỉ để bật/tắt đèn
  • Dây điện đi trong ống ghen chống bụi, âm trần hoặc đi trên máng kỹ thuật riêng biệt
  • Sử dụng nguồn cấp riêng cho hệ thống chiếu sáng – tránh dùng chung với HVAC hoặc thiết bị khác
  • Có tài liệu bàn giao sơ đồ chiếu sáng, vị trí nối dây, tải tiêu thụ… phục vụ cho bảo trì về sau
Một hệ thống chiếu sáng tốt là hệ thống mà… không ai phải lo đến nó. Và để được như vậy, phải thiết kế đúng – ngay từ ban đầu.

6. Lưu ý thêm: Đèn phòng sạch không chỉ là chiếu sáng – mà còn là yếu tố kỹ thuật quyết định

Đèn phòng sạch VCR

Nhiều người khi thiết kế phòng sạch thường xem hệ thống chiếu sáng chỉ là “phụ kiện” đi sau, chỉ cần sáng là được. Nhưng thực tế, đèn phòng sạch là một thành phần kỹ thuật cốt lõi ảnh hưởng trực tiếp đến:
  • Chất lượng sản xuất: Thao tác cân mẫu, đóng gói, kiểm tra viên nang... đều cần ánh sáng chính xác
  • Mức độ sạch của phòng: Đèn sai loại, lắp hở → phát sinh bụi → “rớt class”
  • Hiệu quả nghiệm thu: Ánh sáng không đạt Lux → không đạt ISO 14644/GMP
  • Chi phí vận hành & bảo trì: Đèn hỏng khó thay, dây chạy sai → tốn nhân lực, thời gian, tiền bạc
Ánh sáng không chỉ để “nhìn thấy đường làm việc”, mà còn là công cụ hỗ trợ chất lượng, bảo đảm độ sạch, và duy trì ổn định sản xuất lâu dài.
Vì vậy, đầu tư hệ thống chiếu sáng đúng – ngay từ bản thiết kế đầu tiên – là cách thông minh nhất để tiết kiệm cho cả vòng đời vận hành nhà máy.

7. VCR – Đối tác thiết kế & cung cấp đèn phòng sạch chuyên nghiệp

Với hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thiết bị phòng sạch, VCR hiểu rõ rằng: một hệ thống chiếu sáng đạt chuẩn không chỉ là mua đèn về lắp, mà là cả một quá trình tư vấn – thiết kế – lựa chọn – lắp đặt – kiểm soát – và bảo trì lâu dài.
Chúng tôi cung cấp giải pháp chiếu sáng trọn gói cho phòng sạch trong các nhà máy dược phẩm, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, phòng xét nghiệm, y tế… đạt tiêu chuẩn GMP – ISO 14644 – WHO – EU/FDA.
Sản phẩm & giải pháp tại VCR bao gồm:
  • Đèn LED panel âm trần phòng sạch (600x600mm, 300x1200mm)
  • Đèn lắp nổi phòng sạch – kín khí, dễ lắp đặt, chống bụi
  • Máng đèn chống bụi, chống ẩm IP65 – dùng cho kho, hành lang
  • Đèn chiếu sáng khẩn cấp (emergency light) – tự động sáng khi mất điện
  • Phụ kiện đèn phòng sạch: khung đèn, nguồn driver, gioăng kín khí
  • Dịch vụ đi kèm: khảo sát – thiết kế – cung cấp – lắp đặt – hướng dẫn nghiệm thu
Tại sao chọn VCR làm đối tác chiếu sáng phòng sạch?
  • Tư vấn kỹ thuật miễn phí dựa trên layout nhà máy & yêu cầu GMP
  • Hàng sẵn kho Hà Nội – TP.HCM, giao nhanh toàn quốc
  • Chứng từ CO – CQ đầy đủ, tương thích tiêu chuẩn kiểm định ISO
  • Giá cạnh tranh – hỗ trợ kỹ thuật tận nơi – bảo hành rõ ràng
  • Được hơn 300+ nhà máy và nhà thầu tin dùng
Liên hệ ngay hôm nay để được tư vấn miễn phí
Hotline / Zalo 24/7: 090.123.9008
Văn phòng miền Bắc: 3/172 Xuân Đỉnh, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Văn phòng miền Nam: 15/42 Phan Huy Ích, P.15, Tân Bình, TP.HCM
Hieu VCR